Αν αναρωτηθεί κανείς, ποια κατηγορία επιχείρησης από τον κλάδο της μικρής λιανικής περνάει τα τελευταία χρόνια τις «καλύτερες ημέρες» της, η λέξη παντοπωλείο έρχεται στους περισσότερους αυθόρμητα σαν πρώτη απάντηση. Και όχι τυχαία, αφού η άνθιση των μικρών καταστημάτων ειδών πρώτης ανάγκης και τροφίμων κάθε γειτονιάς είναι πια αναντίρρητο γεγονός. Όντας αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, εμείς επιλέξαμε τους κυριότερους από αυτούς και σας τους αναλύουμε συνοπτικά σε μια προσπάθεια κατανόησης της λεγόμενης «αναγέννησης» του ελληνικού παντοπωλείου.
Η στροφή στα ελληνικά προϊόντα
Οι καταναλωτές της χώρας μας, από την οικονομική κρίση και μετά, παρουσιάζουν μια εντυπωσιακή αλλαγή στις προτιμήσεις τους συγκριτικά με προηγούμενες δεκαετίες, καθώς δείχνουν την προτίμησή τους στα προϊόντα που παράγονται, συσκευάζονται και διακινούνται από επιλεγμένους παραγωγούς και προμηθευτές στην Ελλάδα, σε σχέση με τα εισαγόμενα. Από την μια, είναι φανερή η θέλησή τους να στηρίξουν όσο πιο έμπρακτα μπορούν την ελληνική οικονομία. Από την άλλη, είναι κοινή πεποίθησή τους, ότι οι ελληνικές πρώτες ύλες και τα προϊόντα, που προκύπτουν από αυτές, υπερέχουν σε ποιότητα, τιμή αλλά και σε φυσικότητα, λόγω ελάχιστης έως μηδενικής βιομηχανικής επεξεργασίας σε σχέση με αυτά των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών του εξωτερικού. Υπό το πρίσμα αυτό, έννοιες όπως ελληνικό ράφι, μικρός παραγωγός, οικογενειακή φάρμα, επιλεγμένος προμηθευτής είναι χρόνια τώρα συνυφασμένες με το παντοπωλείο, το οποίο στη συνείδηση των καταναλωτών είναι το κύριο σημείο πώλησης φρέσκων, εκλεκτών, «ψαγμένων» και όχι μαζικής κατανάλωσης προϊόντων. Και από τη στιγμή που ο χαρακτήρας αυτός της επιχείρησης ευνοείται από τη κυρίαρχη καταναλωτική τάση, είναι λογικό να παρατηρείται μια έντονη αναβίωση του φαινομένου περασμένων δεκαετιών, όπου το παντοπωλείο της γειτονιάς ήταν και το σταθερά πιο δημοφιλές και πολυσύχναστο σημείο της.
Ευκολία και Ευελιξία
Το παντοπωλείο είναι το σημείο που κάποιος μπορεί στην κυριολεξία να κάνει τις απαραίτητες αγορές του, με ταχύτητα, χωρίς αναμονή, έχοντας συγκεντρωμένη την «πληροφορία» του ραφιού μπροστά στα μάτια του. Η χαρακτηριστική ευκολία και η ευελιξία που παρέχουν στους καταναλωτές αυτού του είδους οι επιχειρήσεις έρχεται και αντισταθμίζει την σχετικά περιορισμένη γκάμα επιλογών ανά προϊόν σε σχέση με την εμπειρία που θα τους προσφέρει ένα πολυκατάστημα εκτεταμένων τετραγωνικών. Και, αν και ακούγεται παράδοξο, αυτός ο παραδοσιακός ίσως και «παρελθοντικός» χαρακτήρας ενός παντοπωλείου έρχεται να «δέσει» με τον σύγχρονο τρόπο ζωής των καταναλωτών, στον οποίο ο ελεύθερος χρόνος είναι ελάχιστος, με περιθώρια περιορισμένα για την αγορά προϊόντων και την ετοιμασία των γευμάτων της ημέρας. Κάτι που γίνεται ακόμα πιο έντονο στην τρέχουσα περίοδο όπου έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας οι περιορισμοί στην κυκλοφορία μας, από μια ώρα και μετά λόγω των μέτρων κατά του Covid-19.
Διαπροσωπικές σχέσεις
Ένα μεγάλο στοίχημα για το παγκόσμιο marketing, τόσο στην digital όσο και στη ρεαλιστική επικοινωνία, είναι να «χτιστεί» μια διαπροσωπική σχέση με τον καταναλωτή, να του προσφερθεί μια εξατομικευμένη και προσωπική εμπειρία. Αν μια επιχείρηση το καταφέρνει αυτό, χρόνια τώρα, αυτή είναι φυσικά το παντοπωλείο. Είναι η χαρακτηριστική επιχείρηση στην οποία μπορούν να καλλιεργηθούν διαπροσωπικές σχέσεις σε ελάχιστο διάστημα, μεταξύ των πελατών και του προσωπικού, λόγω της συχνότητας των επαναληπτικών επισκέψεων πελατών οι οποίοι είναι ταυτόχρονα και κάτοικοι της περιοχής που ζουν σε κοντινή απόσταση από την επιχείρηση. Σκέψεις όπως το ότι υπάρχει κάποιος που με γνωρίζει και με υπολογίζει, κάποιος φροντίζει να επιλέγει και να μου προτείνει το καλύτερο για την ανάγκη που έχω τη δεδομένη στιγμή, η αίσθηση ότι είμαι ζωτικό κύτταρο για την ανάπτυξη αυτού που με εξυπηρετεί, καλλιεργούνται εύκολα σε αυτές τις επιχειρήσεις με οικογενειακό κλίμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι έτσι αποκτούν και το ψυχολογικό προβάδισμα αγοράς έναντι των μεγαλύτερων καταστημάτων στα οποία κυριαρχεί η απρόσωπη εξυπηρέτηση. Είναι κατανοητό ότι μια επιχείρηση όπως το παντοπωλείο, που ξέρει τι ζητάει ένας πελάτης και μπορεί να του μιλήσει στον ενικό και στην καρδιά του, τον έχει κερδίσει συναισθηματικά και ψυχολογικά. Έτσι είναι δύσκολο να μην έχει σταθερό κοινό και θετικά σχόλια να κυκλοφορούν σε ένα ευρύτερο πελατολόγιο, τις πιο ουσιαστικές, δηλαδή, βάσεις για να παραμείνει ακμαία και κερδοφόρα.
Ασφάλεια και υγεία
Αυτός είναι ο παράγοντας που ήρθε να προστεθεί στην περίοδο της πανδημίας και σε αυτήν που θα ακολουθήσει. Το παντοπωλείο είναι ένας χώρος περιορισμένης έκτασης στον οποίο είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθούν μαζί παραπάνω από ίσως δυο με τρεις πελάτες. Συνδυαστικά υπέρ της αίσθησης της ασφάλειας των πελατών λειτουργεί και η ταχύτητα της εξυπηρέτησης, καθώς υπάρχει η γνώση στους επιχειρηματίες και το προσωπικό τους για τις ακριβείς ανάγκες των πελατών, λόγω της εξοικείωσης με αυτούς, του μικρού όγκου αγορών και της επαναληπτικότητας των επισκέψεων. Ειδικά για αυτήν την περίοδο, τα παντοπωλεία παραμένουν ένας ζωντανός σταθμός που κεντρίζει, παράλληλα και επάξια, την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Ένα γεγονός που δημιουργεί μια υγιή βάση για την επιπλέον εξέλιξή τους, την περίοδο που θα ακολουθήσει μετά την πανδημία.
