Εάν δραστηριοποιείστε επαγγελματικά στο λιανεμπόριο, σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει έναν αγώνα δρόμου των περισσότερων εταιρειών, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, ώστε να διαφοροποιηθούν στο ίσως πιο κομβικό σημείο πώλησής τους: Τη συσκευασία των προϊόντων τους, τον πιο άμεσο εκφραστή της εικόνας και της φιλοσοφίας τους. Μια προσπάθεια, η οποία βρίσκει συνεχώς και μεγαλύτερη ανταπόκριση από το καταναλωτικό κοινό, το οποίο αρχίζει και δίνει ολοένα και περισσότερη σημασία τόσο στην ποιότητα, τα υλικά κατασκευής, την πρακτικότητα, αλλά και την πληροφορία που παρατίθεται στο «περιτύλιγμα» του προϊόντος, που τελικά θα επιλέξει. Γι΄ αυτό και επιλέξαμε να εστιάσουμε στις 3 κατηγορίες συσκευασιών που κυριαρχούν σε ένα ράφι λιανικής και μονοπωλούν, κάθε μία για τους δικούς της λόγους, το ενδιαφέρον συγκεκριμένων ομάδων καταναλωτικού κοινού.
1. Η βολική συσκευασία που συνδυάζει πρακτικότητα και ευκολία χρήσης
Η πρώτη οικογένεια συσκευασιών, εμπνευσμένη από την αμερικανική καταναλωτική κουλτούρα, είναι η αιφνιδιαστικά πρακτική και λειτουργική συσκευασία. Αυτή που ανοίγει και κλείνει εύκολα, προστατεύοντας το προϊόν, που περικλείει, αντιστέκεται σε σπασίματα και φθορές, ανταποκρίνεται άψογα και σε συνθήκες ψύξης ή αποθήκευσης, είναι εύκαμπτη και εύχρηστη και επιβραβεύει με την άνετη χρήση της και την αντοχή της, στο χρόνο και την επαφή, τον καταναλωτή για την επιλογή του. Χρησιμοποιείται από πολλές εταιρίες για διαφορετικά σε είδος προϊόντα, από γαλακτοκομικά, τυροκομικά και αλλαντικά, έως και τσιπς, σνακς, ακόμα και προμαγειρεμένα τρόφιμα ή νωπά λαχανικά. Εταιρείες που ασπάζονται την άποψη που διαμορφώθηκε από τους αμερικάνους «φιλοσόφους» του εμπορίου, ότι η πλειοψηφία των πελατών θα αγοράσει ξανά και ξανά κάτι το οποίο βρίσκεται σε μια λειτουργική συσκευασία. Σαν κοινό, συγκινεί ιδιαίτερα τις γυναίκες με παιδιά, οι οποίες καλούνται να ανταποκριθούν σε πολλαπλά ζητούμενα στην κουζίνα τους και ο χρόνος τους είναι ιδιαίτερα πολύτιμος, για να διαβάσουν οδηγίες χρήσης ή να περιεργαστούν μια συσκευασία ξανά και ξανά, για να ανακαλύψουν από πού και πώς ανοίγει και ποιες είναι οι προδιαγραφές τοποθέτησής της σε ένα ψυγείο, του οποίου η διάταξη των πραγμάτων που φυλάσσονται μέσα αλλάζει και αρκετές φορές μέσα στην ίδια ημέρα. Επίσης, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους εργαζόμενους, ζευγάρια ή εργένηδες, κάθε φύλου και ηλικίας, οι οποίοι έχουν πολύ λίγο χρόνο για να ετοιμάσουν είτε το «κολατσιό» τους για τη δουλειά, είτε το γεύμα τους το βράδυ που θα επιστρέψουν στο σπίτι. Την ονομάζουμε συνθηματικά ως «βολική», αφού η αυτή είναι η πιο συχνή και εύλογη απάντηση που θα πάρουμε, αν ρωτήσουμε κάποιον καταναλωτή γιατί την διαλέγει στις αγορές τους.
2. Η πράσινη συσκευασία για όσους ”αλλάζουν συνήθειες”
Για μια μεγάλη μερίδα καταναλωτών, η αγορά δεν σημαίνει μόνο την προμήθεια ενός προϊόντος, αλλά ταυτίζεται και με κίνηση υπευθυνότητας απέναντι στο περιβάλλον και τον πλανήτη. Γι΄ αυτό και αρκετές εταιρείες δίνουν τη δική τους απάντηση, με κινήσεις βιωσιμότητας και αλλαγής της σύνθεσης των συσκευασιών τους, με αυτό που χαρακτηρίζουμε «πράσινες» ύλες. Βιοδιασπώμενες, ανακυκλώσιμες, συνολικά ή εν μέρει, από ανακυκλωμένα ή επαναχρησιμοποιημένα υλικά συσκευασίες, εμφανίζονται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια σε ράφια και ψυγεία λιανικής και τονίζουν τη σημασία της οικολογικής συνείδησης στον νευραλγικό τομέα της κατανάλωσης. Απευθύνονται σε ανθρώπους ευαισθητοποιημένους στα θέματα περιβάλλοντος, αλλά και ενημερωμένους για το πόσο μπορεί να επηρεάσουν η αλυσίδα παραγωγής και η διαδρομή ενός προϊόντος προς το σημείο πώλησής του την κλιματολογική αλλαγή. Τα διακριτικά αυτής της οικογένειας συσκευασιών είναι τα κατοχυρωμένα σύμβολα που φέρουν και επικοινωνούν στον καταναλωτή τη φιλική, για τη φύση, σύνθεσή τους, το κατάλληλο σημείο – πράσινος ή μπλε κάδος- στο οποίο οφείλουν να απορρίπτονται και το βαθμό της σχέσης τους με την ανακύκλωση. Όσον αφορά την γκάμα των προϊόντων που περιέχουν, αρχικά οι πράσινες συσκευασίες είχαν κάνει πρεμιέρα στη χώρα μας στον τομέα των φυσικών χυμών και του γάλακτος με τα χαρακτηριστικά χάρτινα κουτιά. Καθώς όμως αυξάνεται η προσπάθεια όλο και περισσότερων εταιρειών για ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, παρατηρούμε αυτήν την οικογένεια να επιλέγεται ακόμα και για καλλυντικά, για φρέσκα τρόφιμα, αναψυκτικά, δημητριακά, όσπρια και ζυμαρικά κ.ά. Αξίζει να σημειωθεί, ότι πια και στην κατηγορία των αλλαντικών και των τυροκομικών, επιδιώκεται και η μείωση της χρήσης του πλαστικού και της αντικατάστασης μέρους του με υλικά πιο εύκολα στη φυσική τους αφομοίωση.
3. Η διαδραστική συσκευασία που συνδέει το ράφι με το διαδίκτυο
Πέρα από αυτές, υπάρχουν και αρκετές συσκευασίες προϊόντων, που αποκτούν ψηφιακή διάσταση. Αυτή, που προσφέρει το διαδραστικό ταξίδι που αναζητά η νέα γενιά καταναλωτών, μέσω του «έξυπνου» κινητού τηλεφώνου της. Όπως για παράδειγμα, τον QR κωδικό που οδηγεί σε επιπλέον πληροφορίες στο internet και σε σχετικές αξιολογήσεις, μια διεύθυνση ή μια κοινωνική σελίδα, στην οποία “περιμένει” ένας διαγωνισμός με δώρα και ανταμοιβές κ.ά. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας συσκευασίας της επιτρέπει να έχει κομψό παρουσιαστικό, με μόνο τις απαιτούμενες βάσει νόμου πληροφορίες, δεν επηρεάζει το υλικό δημιουργίας της, αφού τα στοιχεία διάδρασης μπορούν να τυπωθούν παντού, ενώ αναφορικά με το περιεχόμενο, μπορεί να περικλείει την πλειοψηφία των προϊόντων. Στην ουσία το μόνο που απαιτεί, είναι η ενημερωμένη παρουσία της εταιρείας της στο διαδίκτυο, ώστε η πλοήγηση του καταναλωτή να οδηγεί σε επίκαιρο και ενδιαφέρον περιεχόμενο. Η στροφή αρκετών εταιρειών σε αυτόν τον προσανατολισμό αναμένεται να γίνει ακόμα πιο έντονη στο άμεσο μέλλον, αφού περισσότεροι καταναλωτές, από όλο το ηλικιακό φάσμα, έχουν σημειώσει μεγάλη εξοικείωση με το internet, λόγω της πανδημίας τους Covid-19. Παράλληλα, μελετώνται και επιπλέον τρόποι ανάπτυξης με τη χρήση μοναδικών κωδικών που θα προσφέρουν εξατομικευμένη εμπειρία σε κάθε πελάτη, δίνοντάς του πρόσβαση σε πληροφορία για το προϊόν που κρατάει στα χέρια του, όπως ο τόπος και ο τρόπος καλλιέργειας, ο παραγωγός, η ημερομηνία συγκομιδής, ο κύκλος ζωής του κ.ά.
